Değerli Okurlarım, Bayraklı’dan yazan bir okurum doğuştan engelli çocuğu olduğunu ve kendisinin emekliliği konusunda bunun yararı olup olmadığını sormaktadır.Bu okurum gibi yüzlerce Annenin sorularına yanıt vermek istiyorum.

5510 sayılı Yasa hükümlerine göre, daha önceki kanunlarda olmayan yeni bir erken emeklilik düzenlemesine yer verilmiştir. Erken emekliliğe ilişkin yeni düzenlemeye göre, yaşlılık aylığı talebinde bulunan kadın sigortalılardan, başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008’den sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayısına eklenmekte ve eklenen bu süreler ayrıca emeklilik yaş hadlerinden indirilmektedir. Reform Yasasının 28. maddesindeki bu yeni düzenlemeyle, başkasının bakımına muhtaç malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların daha erken emekli olması söz konusudur. Bu hak Kanunun yürürlük tarihinden sonraki prim gün sayısıyla (sigortalılık süreleriyle değil) sınırlıdır. Önemli bir hususu da vurgulamamızda fayda var. Prim ödeme gün sayısına eklenen ve yaştan indirilen bu süre ayrıca ilk defa sigortalı olunan tarihi geriye götürmez.

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların prim ödeme gün sayılarının dörtte birinin, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenmesi ve eklenen bu sürelerin emeklilik yaş hadlerinden indirilmesi;
- Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının hangi tarihte olduğuna,
- Çocuğun doğum tarihine, ölmesi halinde ölüm tarihine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul durumda olma halinin başlangıç vebitiş tarihine,
- Çocuğun evli olup olmadığına, Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına bakılarak tespit edilir.
Kadın sigortalının çocuğunun doğum tarihi dikkate alınarak, çocuğun maluliyetinin işe giriş tarihinden önce olması halinde; işe giriş tarihinden, sonra olması halinde ise maluliyet tarihinden itibaren kanunun erken emekliliğe ilişkin hükümleri uygulanır. Şayet çocuğun başka birinin bakımına muhtaç derecede malullüğü 1 Ekim 2008 tarihi öncesinde oluşmuşsa bu durumda kadın sigortalının 1 Ekim 2008 tarihinden sonra primi ödenen sürelere ilave edilecek ve yaştan indirilecek. Sürelerin hesabında başlangıç olarak 1 Ekim 2008 tarihi dikkate alınır.
Reform Yasasının bu konuda bir eksiği bulunduğunu sizlerle paylaşmak istiyorum Erkek sigortalının da başkasının bakımına muhtaç derecede malul çocuğu varsa ve çocuğa bakacak kimse olmadığı için (annenin ölmesi, boşanma vb.) çocuğun bakımını da erkek sigortalı üstleniyorsa, bu haktan erkek sigortalıyı da yararlandırmak gerekir. Hatta malul çocuğa, büyükanne, teyze, hala vb. kimseler bakıyor ise bu hakkı onlara da vermek isabetli olur. Zira diğer sigortalılara göre daha erken emekli olmayı meşrulaştıran ve objektif açıdan haklı kılan sebep, çocuğun başkasının bakımına muhtaç derece engelli olması ve bakımının yerine getirilmesidir. Bakımın anne ya da baba veyahut diğer yakınlar tarafından üstlenilmesinin önemi yoktur. Asıl olan bakıma muhtaç malul çocuğun bakımının üstlenilmesidir.
Konunun anlaşılması adına başkasının bakımına muhtaç malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların emeklilik yaş şartı açısından daha erken emekli olmaları hakkında bir örnek vermemizde fayda var. Örneğin, ilk defa 25/06/1988 tarihinde sigortalı olduğu için 20 yıl sigortalılık süresi 45 yaş ve 5300 gün prim ödeme gün sayısı şartına tabi olan sigortalı kadının 1 Ekim 2008 tarihinden sonra bu kapsamda geçen 1440 gün çalışması varsa, 45 yaşında değil 1440/4=360 gün daha önce yani 44 yaşında emekli olabilecektir.

Yine Karabağlardan yazan bir okurum İşinden ayrılacağını fakat rahatsız olmasından dolayı ne kadar süre daha sağlık yardımı alabileceğini sormuktadır.

5510 sayılı Kanunun 67'nci maddesine göre, genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde en az 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdiği tarihten itibaren 90 gün süreyle bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar.

Buna göre, sigortalılığınız sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle hak sahipleriniz ile birlikte hastanede tedavinizi yaptırabilir, eczaneden ilaç alabilirsiniz.

Bununla birlikte işten ayrıldığınız tarihten geriye doğru bir yıl içinde adınıza 90 gün prim ödenmiş ise, sigortalı niteliğiniz sona erdiği tarihten itibaren 90 gün daha hak sahipleriniz ile birlikte sağlık yardımlarından faydalanabilirsiniz.

İşten ayrıldığınız tarihten önce bir yıl içinde adınıza 90 gün prim ödemesi varsa, işten ayrıldıktan sonra (10+90)=100 gün sağlık yardımlarından yararlanabilirsiniz.

100 günlük sürenin bitiminden sonra sigortalı çalışmaya başlayanlar, genel sağlık sigortası primi ödediği takdirde hak sahipleriyle birlikte sağlık yardımlarından faydalanabilirler. Çalışan kişilerin adına 30 gün prim yattığı zaman hak sahipleri ile birlikte sağlık aktivasyonları yapılır ve sağlık yardımlarından yararlanılır.

İyilikle ve Sosyal Güvenlikle Kalın.