Halil Rıfat Paşa ve ormanların korunması

1997- 1999 yılları arasında Sivas Suşehri kaymakamı olarak çalıştım. Erzincan ve Tokat arasında büyük ve şirin bir ilçeydi. Ekonomik bağlantıları daha çok İstanbul şehriyleydi. Burada çalışırken Sayın Valimiz Halil Rıfat Paşa’ya çok önem verirdi.

Onun çalışmalarını bize örnek gösterirdi. Onun emirlerini de bir kitap olarak yayınlamıştı. Emirlere baktığımızda o devirdeki bir Osmanlı Valisinin ne kadar çalışkan ve ileri görüşlü bir idareci olduğunu görebiliriz. O emirlerden halen ders çıkarılacak konulara rastlarsınız.Tokat ve Suşehri arasında yol yapılmaktadır. Mevsim kıştır. Bir ara işçiler çalışamıyoruz çalışmayacağız diye isyan ederler. Paşa bunu haber alır. Sivas’tan yol yapılan yere kadar o mevsimde yaylı arabasıyla gelir.

İşçilere neden çalışmak istemediklerini sorar. İşçiler bölge çok kayalık, havalar soğuk kayalar kırılmıyor derler. Paşa “peki her çekiç vurduğunu da ne kadar taş parçası koparabiliyorsunuz” der. İşçiler parmak kadar yumruk kadar derler. Paşa “her vuruşta mercimek tanesi kadar taş kırabiliyorsanız bu yol bitecektir” der İşçileri çalışmamaya yönlendiren Ferhat adındaki işçiyi de orada idam ettirir. Şimdi Tokat ve Suşehri arasında bu yere “Ferhat beli” denmektedir. Şebinkarahisar ve Giresun Dereler ilçesi arasında yol yapım çalışmalarında bir kaya yarılır ve Halil Rıfat Paşa’nın silueti o kayalara resmedilmiş gibi ortaya çıkar.

Anadolu’da çiftçilerimiz sabanla çift sürmektedirler. Rumeli’de çiftçiler pullukla çift sürerler. Daha fazla ürün elde ederler. Bundan böyle çiftçilerimiz pullukla çift sürecekler diye emreder. Her köyde köylülerimiz bahçelerinin kenarlarına ve köşelerine meşe, gürgen kayın ağacı ekecekler diye emretmiştir. Paşa bu yolla ormanların talan edilmesini önlemeyi amaçlamıştır. Ormanlardan ağaç kesimini yasaklamıştır. Ormanlardan ağaç kesip bu emvalin kullanımını yasaklamıştır. Orman envali evlerde korkuluklarda ve inşaatlarda kullanılmayacaktır. Emre karşı gelenlerin şiddetle cezalandırılması istemiştir.

Yollar üzerinde bulunan köprüler ve menfezler o bölgede yaşayanlar tarafından tamir edilecektir. Yollarda çamurlu ve batak yerler derhal iyileştirilecektir. Yollardan rahat geçiş sağlanacaktır diye emir vermiştir.

Köy içi yollar çamurdan kurtarılacaktır. Buralarda girişten çıkışa kadar çakıl taşları döşenecektir. Buralara Arnavut kaldırmaları yapılacak ki ahalinin setresine çamur bulaşmaya demiştir. Köy içine gübre yığını bırakılmamasını ve her eve tuvalet yapılarak pislik ve pis koku duyulmamasını emreder.

Her kötülüğün cahillikten geldiğini söyler. Hapishaneleri azaltmak için okul yapılmalı der. Her köye ana okulları yapılmasını ve bilhassa kız çocukları olmak üzere erkek ve kız çocuklarının beş yaşına girince bu okullara alınıp eğitilmesini emreder.. Vatandaşlar gelirlerinin bir kısmını milli eğitim birimlerine verecekler. Milli eğitim görevlileri de gelen bu yardımlarla okullar yapacaklardır.

Frengistan’da patada denen bir nesne var halk bundan gıdalanmaktadır der ve bundan böyle emir alınır alınmaz her yerde patates ekilmesini emreder. Patates ekmek yerine de geçmektedir der. Hayvanlarında bundan gıdalanmasını ister.

Halil Rıfat Paşa emirlerinin yerine getirilmesini de takip eder ve her yere müfettişler gönderir. Bu öngörüler ve emirler Halil Rıfat Paşa’nın ne kadar çalışkan, ileri görüşlü ve vizyon sahibi olduğunu göstermektedir. Bu yönüyle Halil Rıfat Paşa yönetici değil ama liderdir. Yönetici belli kalıplar içinde verilen emirleri aynen uygulamaya çalışan idareci demektir. Lider ise gerektiğinde risk de alan, vizyon sahibi olan, çalıştığı bölgenin her yönden kalkınmasına çalışan değişiklik yapan, projeler üreten, faydalı projeleri uygulamaya koyan idareci demektir.

Halil Rıfat Paşa İzmir ve Aydın’da da Valilik yapmıştır. Bu bölgelerde yol yapımına önem vermiştir. İzmir’de Balçova kaplıcalarını düzenlemiştir İzmir’de Halil Rıfat Paşa Caddesini o açtırmıştır. İzmir Askeri Hastanesini, Belediye binasını o yaptırmıştır. İzmir ve Aydın’da idadi okullar açtırmıştır. Bilhassa Aydın'da Halil Rıfat Paşa tarafından yapılan çalışmaları incelemek ve belgelemek lazımdır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.