“Kötü söz orucu”nu duydunuz mu sorusuyla başladım ya yazıma!

Hemen, önce ben cevap vereyim bu soruya: 3 Mart 2024 Pazar günü gerçekleştirdiğimiz Karşıyaka Sevgi Şâirleri’nin “Cemreler Dile Düştü” konulu buluşmasında duydum ilk kez: hem de yetmiş yaşıma merhaba demişken.

“Kötü söz orucu”nu aslen Iğdırlı olan Sanat Değirmeni sürdürücüsü Aygün EROĞLU’ndan dinledik o gün katılımcı dostlarımızla birlikte. İşte sayın Eroğlu’nun söyledikleri:

“Iğdır’da 1 Mart itibariyle kötü söz orucu başladı”

Iğdır ve çevresinde her yıl 21 Mart Bahar Bayramı yedi aşamada yaşanır. İlk aşama Şubat ayının son çarşambasında yaşanan “Genel çevre temizliği”dir. Temizliğin ardından ikinci aşaması olan“Kötü söz orucu”na da girilmiş olur.

Yörede 1 Mart itibariyle kimse kötü söz söyleyemez. Dedikodu yapamaz. Evlerde, bahçelerde hemen her yerde hep iyi şeylerden söz edilir. Allah dergahında samimiyetle dua edilir. Bu ayda kötü söz konuşmak, küfür etmek, dedikodu, bilmediği konu hakkında zanna dayalı yorum yapmak günah sayılmakla birlikte Nevruz Bayramı geleneğine de ters düşmektedir.

Bu oruç yörede gözün, kulağın, dilin, elin, bedenin, nefsin orucu olarak bilinmektedir.

BU GELENEK DER Kİ:

Diline sahip ol, kötü söz söyleme. Yalan, dedikodu, yürekte ve dilde karalama yapma. Nefsine sahip ol. Dünya malına tamah etme. Gözünle görmediğini söyleme. Kötü şeyleri görme. Gördüğünü de doğru söyle. Yalanı görme. İçindeki kötü nefse ve cehalete karşı savaş aç. Sözünün geçmediği yerde söz söyleme. Elini suç aracı yapma. Kırma, çalma, hile yapma. Bu oruç cahilliğin orucu, bilginin tokluğudur.

Sevmediğin ya da düşmanın olan insanın 7 güzel tarafını aklına getir. Geçen yılın sıkıntılarını, acılarını, olaylarını unut. Küs olanları barıştır. Yasaklanmış şeylerden kötülüklerden uzak dur. İyilik, doğruluk ve güzelliklerden yana ol.

BURDAKİ AMAÇ:

Geçmişte yaşanan bir takım olaylar unutulsun, dargınlıklar eski yılda bırakılsın, yeni yıla temiz kalp, sağlam düşünce ile girme temennisidir.”

Şimdi, maalesef Iğdır yöresinde yaşatılan fakat ülkemizin diğer yörelerinde unutulan muhteşem bir kültür güzelliğimizi yitirmiş olmanın derin hüznünü ve şaşkınlığını yaşıyoruz.

Aslına bakarsanız dış kaynaklı yönlendirmelerle yakın geçmişte bir takım radikal grupların 21 Mart’ta Nevruz’u bahane ederek anarşi yaratma adına lastik yakmayla ve polisle çatışmayla gündeme gelen Nevruz Bayramının nasıl yaşandığını merak eden dostlarımıza -bize ısrarla Orta Asya diye dikte ettirilen - öz be öz Türk yurdu olan Türkistan’da kurulan Türk Devletlerinin 21 Martı içine alan haftada yapacakları kutlama etkinliklerini takip etmelerini tavsiye edeceğim.

“Kötü söz orucu”ndaki mantığın kaynağını biz “Ya hayır söyle yahut sus!..” diyen Hz. Muhammed’in tavsiyesinde görürüz.

Bunların yansımasını da , Hacı Bektaş Veli’nin, Ahi Evran’ın dostlarına tavsiyesi olan “Eline , diline, beline sahip ol!..” tavsiyesinde görürüz.

Yunus Emre’nin “Söz ola kese savaşı // Söz ola kestire başı “ şiirinde görürüz.

Eline, diline, beline sözünün şifre ifadesi “e d b-edeb”dir… Onun için topluma takdim edilen eserlerin edebî olması ya da olmamasının ana ölçüsü de edeb kavramıdır.

Kötü söz orucundan alacağımız o kadar önemli dersler var ki anlatılamaz:

Ne yapıp edip bu dar alanda kalmış geleneğimizin Türk kültürünün yayıldığı her yerde yeniden yeşertilmesi gerektiği noktasından hareketle, bütün dünyaya yayılması nın insanlığın huzuru için bir ilaç olabileceğini düşünüyorum.

Sosyal medyaya çok takılan dostlarımızın da, sosyal medyadan yayılan kötü sözlere karşı “Kötü söz orucunu” hatırlamalarını tavsiye edeceğim.

Daha güzel, huzurle ve sevgi dolu bir dünya kurulacaksa yine biz insanlar tarafından kurulacaktır; kurulmalıdır da… Yoksa….

GÜL/AYDIN… SEVGİLERİMLE….

SÖZ OLA…..

Sözü bilen kişinin,

Yüzünü ağ ede bir söz

Sözü pişirip diyenin

İşini sağ ede bir söz.

Söz ola kese savaşı,

Söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı,

Yağ ile bal ede bir söz. (*)

Sözlerini olgunlaştır,

Yaramazını ayrıştır

Tart sözünü akıl ile,

Söyleme mevsimsiz bir söz.

Gel ey kardeş, ey dost

Sözümü dinle bari

Binlerce mücevheri, altını

Kara toprağa çevirir bir söz.

Kişi bile söz demini,

Demeye sözün kemini

Bu cihan cehennemini,

Sekiz cennet ede bir söz.

Yürü yürü yolun ile,

Gâfil olma bilgin ile

Aman sakın dilinden,

Yük olur canına bir söz.

Yunus şimdi söz yatından,

Söyle sözü gayetinden

Pek sakın o şah katından,

Seni ırak ede bir söz.

YUNUS EMRE