Aydın’daki çiftçilerin kalbi ekonomik krize dayanmıyor

Kardiyovasküler hastalık (KVH), Avrupa topluluklarında erken ölümlerin ana nedenidir.

Bu hastalıklar ayrıca önemli bir yeti yitimi nedenidir ve artan sağlık harcamalarının büyük bir kısmından sorumludur.

Türkiye genelinde erişkinlerde KVH sıklığı %6.7 olarak bulunmuştur. Altmış yaşını aşmış grupta bu sıklık kadın ve erkek için %15'i geçmektedir.

KVH için başlıca tehlike etkenleri; yaş, aile öyküsü, sigara içiyor olmak, hipertansiyon, hiperkolesterolemi, diyabetes mellitus, şişmanlık, hareket azlığı, aterojenik beslenme.

Hipertansiyon aterosklerotik kardiyovasküler olayların %35'inden sorumludur.

Koroner kalp hastalığı, hipertansiflerde normotansiflere göre 2-3 kat daha fazladır.

1995 yılında Aydın'da 18 yaş üstü hipertansiyon sıklığı %29,6 bulunmuştur.

Sağlık Bakanlığının 2022 yılında yaptığı araştırmada ise içinde Aydın ilinin de olduğu Ege Bölgesinde hipertansiyon prevelansı %32-36 aralığında bulunmuştur.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 1990 yılında ölüm ve sakat kalma nedenleri arasında 5. sırada yer alan kardiyovasküler hastalıklar, 2020 yılında 1’ci sıraya yükselmiştir. Bu sonuç KVK’ların halk sağlığı adına taşıdığı önemi göstermesi adına anlamlıdır.

Dünya ve Türkiye’de ölüme en fazla sebep olan hastalık Dolaşım Sistemi Hastalıkları grubu içinde yer alan kardiyovasküler hastalıklardır.

2010-2013 yıllarında Türkiye’de ölümler içinde Dolaşım Sistemi Hastalıklarının oranı %21 iken, Aydın’da bu oran %31 olarak bildirilmiştir.

Nitelim bu artış trendi sonucu 2019 yılında Aydın ili, Türkiye’de Dolaşım Sistemi Hastalıklarına bağlı en fazla ölümün gerçekleştiği 1’ci il oldu. 2020 ve 2021 yıllarında ise Aydın ili 2’ci sırada yer aldı.

Çalışma çağındaki nüfus arasında, tüm KVH ölümlerinin yaklaşık %10-20'si yapılan işle ilişkilidir.

2024 yılında Aydın’da Dolaşım Sistemi Hastalıkları nedeniyle 3.524 kişi hayatını kaybetmiş, toplam ölümlerin yaklaşık üçte biri bu hastalıklara bağlı gerçekleşmiştir.

Bu sonuçlar Aydın’da kardiyovasküler hastalıkların ve bu hastalıklara bağlı ölümlerin Türkiye ortalamasına göre %30-40 kadar fazla olduğunu göstermektedir.

Bu durum ise Aydın’ın gelişmesinde en önemli yer tutan iş gücünün ciddi anlamda etkilenmesine ve kaybına sebep olmaktadır.

İş ve kardiyovasküler sağlık arasındaki bağlantı, fiziksel, kimyasal, psikososyal ve organizasyonel faktörleri içeren çok yönlü bir soruna işaret etmektedir.

Peki Aydın’da hangi iş kolunda çalışanlar daha fazla kardivasküler hastalıklara yakalanmakta ve ölmektedir?

Adnan Menderes Üniversitesinden H.B.UYSAL ve H.M.SÖNMEZ 2005 yılında Aydın’da bankacı, öğretmen, sağlık çalışanı, hemşire, esnaf, zanaatkar meslek gruplarında yaptıkları çalışma ile bu soruya bir ölçüde cevap vermişlerdir.

Bu çalışmada araştırma yapılan meslek grupları arasında, yaptığı işten dolayı en fazla kardiyovasküler hastalığa yakalanan ve bu hastalıktan ölen kesim çiftçiler bulunmuştur.

Bu meslek grupları arasında en yüksek ve fazla hipertansiyonu (%41), deri kıvrım kalınlığı, vücut kitle endeksi olan meslek grubu çiftçiler olmuştur.

Batılı ülkelerde yapılan bazı çalışmalarda, meslek kesimleri kardiyovasküler tehlike etkenleri açısından incelendiğinde iş yükü ve stresi ile doğru orantılı olarak kardiyovasküler hastalık tehlikesi artış göstermekte idi.

Peki Aydın’daki çiftçilerin ne stresi, ne ekonomik ve maddi sorunları, ne çevresel ve sosyal, ne iş yükü sorunları var da, bu çiftçiler bu sorunların üstesinden gelemeyip Aydın’daki tüm meslek grupları arasında kalp hastalığına en fazla yakalanmakta ve bu hastalığa bağlı ölmektedir?

2025 yılı itibarı ile Aydın’daki çiftçilerin en önemli sorunları şunlardır:

•Kuraklık ve sulama suyu yetersizliği; Sulama yetersizliği özellikle zeytin, incir, pamuk, çilek gibi Aydın’ın öne çıkan ürünlerinde üretim ve verim kayıplarına yol açıyor.

•Artan üretim maliyetleri ve destek eksikliği; Çiftçilerin mazot, gübre, işçilik gibi girdilerde ciddi artışlar yaşamakta. Örneğin “Mazot 56 lira, gübre bin lirayı geçti” gibi ifadelerle destek verilmezse üretimin durma noktasına geldiği vurgulanmakta.

•Ürün piyasası / ihracat ve pazar sorunları; Aydın, incir, zeytin gibi ihracata yönelik ürünleriyle öne çıkıyor ancak sulama yetersizliği ve maliyet artışı bu ürünlerde rekabetçi durumu zayıflatıyor.

•Kuraklığın uzun vadeli yapısal etkileri ve göç riski; Kuraklık, tarımsal üretimin sürekliliğini tehdit eder hale geliyor; bu da kırsal kesimde yaşam koşulları ve istihdam açısından risk yaratıyor. Genç nüfusun tarımdan kopma ve kentlere göç eğilimiyle birleştiğinde, üretimde sürdürülebilirlik sorunu ortaya çıkmakta.

AYDIN ÇİFTÇİSİ