Modern toplumda akran zorbalığı, gençlik şiddeti ve dijital saldırganlık yükselirken, bu karmaşık tabloyu anlamak için başvurulacak en güçlü kaynaklardan biri; aile dinamikleri, çocukluk travmaları ve suç davranışı üzerine uluslararası çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Kürşat Şahin Yıldırımer. Kendisinin hem klinik hem akademik perspektiften yaptığı analizler, bize şiddetin görünmez köklerini yeniden düşünme fırsatı sunuyor. İşte hocamızla gerçekleştirdiğimiz kapsamlı söyleşi…
Sayın Hocam, akran zorbalığı son günlerde neden bu kadar arttı?
Prof. Dr. Kürşat Şahin YILDIRIMER: Akran zorbalığının yükselişi bir “okul meselesi” değil; doğrudan doğruya bir ev meselesidir. Şunu açık söylüyorum:
“Okulda zorbalık yapan çocuk, evinde çözülmemiş duygusal yaralar taşıyan çocuktur.”
Evde görülmeyen öfke, dışarıda güç arayışına dönüşüyor. Judith Herman’ın belirttiği gibi:
“İncinen çocuk çoğu zaman inciterek kontrol sağlar.”
Dolayısıyla zorbalık;
- Evde duyulmayan sesin,
- Değersiz bırakılan duygunun,
- Rehbersiz bırakılan davranışın okuldaki sahnesidir.
Peki hocam, aile içi ortam bu yoğun şiddet davranışını nasıl tetikliyor?
Prof. Dr. Yıldırımer: Aile, çocuğun ilk toplumsal laboratuvarıdır. Winnicott’un meşhur sözü boşuna değildir:
“İyi yetişmemiş çocuk yoktur; iyi yetişmemiş çevre vardır.”
Bu yazı ilginizi çekebilir: Sınav Kaygısı Nasıl Yenilir? İyi Çalışma Programı Stratejileri
Evin içinde;
- Tartışmalar öfke ile çözülüyorsa,
- Hakaret iletişime dönüşmüşse,
- Şiddet bir “hak alma biçimi” gibi sunuluyorsa,
çocuğun davranış kodları bozulur. Pierre Bourdieu’nün habitus kavramı burada devreye girer:
“İnsan, içine doğduğu davranış düzeninin yeniden üreticisidir.”
Evde şiddet gören çocuk için şiddet olağan hale gelir.
Nasıl açıklarsınız hocam? Dijital dünyanın bu süreçteki rolü nedir?
Prof. Dr. Yıldırımer: Bugün çocuklar yalnızca aileden değil, dijital kültürden de öğreniyor. Gerbner’ın söylediği gibi:
“Medya, gerçekliği algılama biçimini şekillendirir.”
Dijital kültür çocuklara;
- Mafya karakterlerini karizmatik,
- Silahlı çatışmayı heyecan verici,
- Saldırganlığı güç göstergesi
olarak sunuyor.
Prof. Dr. Bruce Perry’nin nörobiyolojik tanımlaması çok nettir:
“Çocuğun beyni sürekli şiddete maruz kalırsa, tehdit karşısında anormal bir duyarlılık geliştirir.”
Bu nedenle gerçek hayatta küçük bir tahrik bile saldırganlık davranışını tetikleyebilir.
Sayın hocam, suç davranışının temelindeki en belirgin ortak nokta nedir?
Prof. Dr. Yıldırımer: Her suç davranışının arkasında bir kırılma vardır. Ve o kırılmanın özet cümlesi her zaman aynıdır:
“Görülmemiş bir çocuk…”
Duyguları okunmamış, öfkesi düzenlenmemiş, yalnız bırakılmış bir çocuk; ileride şiddeti bir dil olarak öğrenebilir.
Hiçbir çocuk suçla doğmaz. Suçu çocuklara yetişkinler öğretir.
Bu yazı da ilginizi çekebilir: Gelecek Kaygısını Bilimsel Temelde Anlamak ve Dönüştürmek
Peki hocam, çözüm nereden başlamalı?
Prof. Dr. Yıldırımer: Çözüm üç ayaklı bir sistem ister:
- Aile: Sağlıklı iletişim, sevgi ve sınır eğitimi
- Okul: Güçlü rehberlik ve zorbalığa sıfır tolerans
- Toplum: Dijital şiddet ve medya kontrolü, sosyal denetim
Bauman’ın uyarısını hep hatırlatırım:
“Toplumu değiştirmek istiyorsan, önce eve dönmelisin.”
Bu güzel röportaj için hocamıza ne kadar teşekkür etsek azdır; Prof. Dr. Kürşat Şahin Yıldırımer, yalnızca klinik psikoloji alanında değil, toplumsal değişimin ruhsal etkilerini anlamada da öncü bir isim. Aile – suç ilişkisini ele alan kitapları, akran zorbalığı üzerine yaptığı uluslararası yayınları ve modern şiddetin psikolojik temellerine dair analizleri hem akademik dünyada hem de toplumda büyük yankı uyandırmaya devam ediyor.
Hocamızın röportaj boyunca altını çizdiği ana mesaj çok güçlü:
“Güvenli bir çocukluk olmadan güvenli bir gelecek kurulamaz.”
Değerli değerlendirmeleri için hocamıza teşekkür ediyoruz. Hocamızın güncel yazılarına www.ayaktangelensaglik.com adresinden ulaşabilirsiniz.