Türkiye’de her yıl on binlerce kişi, uğradığı haksızlık veya işlediğini düşündüğü suçlar için savcılıklara başvurarak suç duyurusunda bulunuyor. Ancak birçok vatandaş, suç duyurusunun nasıl yapılacağını, hangi mercilere başvurulacağını ve sonrasında neler yaşanacağını bilmiyor.

SUÇ DUYURUSU NEDİR?

Suç duyurusu, bir suç işlendiğini yetkili makamlara bildirme işlemidir. Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre savcılık, kendisine ulaşan her ihbarı veya şikâyeti değerlendirmekle yükümlüdür.

Vatandaşlar suç duyurusunu şu yollarla yapabilir:

• Cumhuriyet Savcılığına dilekçe vermek,
• Polis veya jandarma karakoluna başvurmak,
• CİMER veya e-Devlet üzerinden şikâyette bulunmak.

Suç duyurusu yapıldıktan sonra savcılık, konuyu araştırır ve soruşturma açılıp açılmayacağına karar verir.

AVUKATA SOR: “SUÇ DUYURUSUNDA EN ÇOK YAPILAN HATALAR NELER?”

Görüştüğümüz bir ceza avukatı, vatandaşların suç duyurusu yaparken sıkça hata yaptığını söylüyor:

“Birçok kişi duygusal şekilde dilekçe yazıyor ama olayın tarihini, yerini ve tanıkları belirtmiyor. Oysa savcının en çok ihtiyaç duyduğu şey somut bilgiler. Suç duyurusunda mutlaka olayın ayrıntıları, varsa deliller (mesaj, kamera kaydı, tanık isimleri) açıkça yazılmalı. Aksi halde savcılık ‘kovuşturmaya yer olmadığına’ karar verebilir.”

Avukat ayrıca, suç duyurularında iftira riskine de dikkat çekiyor. Eğer bir kişi bilerek gerçeğe aykırı suç isnadında bulunursa, bu kez kendisi hakkında iftira suçundan dava açılabilir.

SAVCILIK SÜRECİ NASIL İŞLER?

Suç duyurusu yapıldıktan sonra savcılık ön inceleme başlatır. Savcı, olayla ilgili delil toplayabilir, şüpheli ve tanıkları dinleyebilir. Eğer ortada ciddi bir suç şüphesi varsa soruşturma açılır. Aksi halde “takipsizlik kararı” verilir.

• Takipsizlik kararı: Savcılık delil yetersizliği nedeniyle davayı açmaz. Vatandaş bu karara sulh ceza hâkimliğinde itiraz edebilir.
• Kovuşturma kararı: Savcılık suç işlendiğine kanaat getirirse iddianame düzenler ve dava açılır. Dosya ilgili mahkemeye gönderilir.

HANGİ SUÇLARDA ŞİKÂYET ŞARTI VAR?

Bazı suçlar resen (kendiliğinden) soruşturulur. Örneğin öldürme, hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarda savcılık ihbar olmasa da harekete geçer. Ancak hakaret, tehdit veya basit yaralama gibi suçlarda mağdurun şikâyeti olmadan dava açılamaz. Bu nedenle vatandaşın suç duyurusunda bulunması şarttır.

YARGITAY’DAN EMSAL KARARLAR

• Sosyal medya üzerinden hakaret edilen bir kişi suç duyurusunda bulundu ve mahkeme sanığa para cezası verdi.
• Kamera kaydıyla sabitlenen hırsızlık olayında savcılık hızla soruşturma açarak dava açtı.
• Delilsiz yapılan suç duyurusunda takipsizlik kararı verildi ve iftira suçu gündeme geldi.

Bu kararlar, suç duyurusunda delilin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

VATANDAŞLAR NELERE DİKKAT ETMELİ?

• Dilekçede olayın tarihi, yeri ve delilleri mutlaka belirtilmeli.
• Şahitler varsa isimleri yazılmalı.
• Öfkeyle gerçek dışı beyanlarda bulunulmamalı.
• Süreler kaçırılmamalı; bazı suçlarda şikâyet süresi 6 aydır.

Bir ceza avukatı, özellikle hakaret ve tehdit gibi suçlarda vatandaşların sürelere dikkat etmesi gerektiğini belirtiyor:

“Hakaret suçu için şikâyet süresi 6 aydır. Bu süre içinde suç duyurusunda bulunulmazsa dava açılmaz. Vatandaşlar çoğu zaman bu süreyi kaçırıyor.”

SONUÇ

Suç duyurusu, adalet arayışında vatandaşların en önemli haklarından biridir. Ancak doğru ve somut bilgilerle yapılmadığında sonuçsuz kalabilir. Bu nedenle uzman bir ceza avukatı desteği almak, sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.