Röle çeşitleri nelerdir? Hangi röle nerede kullanılır?

Röle çeşitleri nelerdir? Hangi röle nerede kullanılır?

Elektrikli cihazlar, elektrikli sistemler ve elektrik devreleri gibi farklı yapılar içerisinde koruyucu göreve sahip ekipmanlar arasında en önemli parçalardan birisi röle olarak adlandırılır.

İşlevlerine ve kullanıldığı alanlara göre değişen çeşitlere ayrılan bu ekipman için öncelikle röle nedir sorusunun cevabı verilebilir.

Teknik olarak röle nedir sorusunun cevaplanması için üzerinden geçen akım ile birlikte işlev gösteren elektromanyetik bir ekipmandır, denilebilir. Genellikle üzerinden geçen küçük bir akım değeri ile birlikte çalışırken, kendisinden daha fazla güç talebi bulunan bir alıcıya enerji aktarmada aktiflik veya pasiflik sağlar. Kullanıldıkları noktaya göre bazen tek bir anahtar kontak görevi görürken, bazen 10 civarında anahtar görevi dahi görebilirler.

Röle ile benzer bir işlevi elektrik tesisatları ve devrelerde triyak veya tristör adı verilen parçalar da gösterebilmektedir. Ancak röle bu iki parçaların her birinden daha avantajlı ve güvenilir bir kullanıma sahiptir. Elektromekanik düzeni içerisinde bir bobin yer alır ve bu bobinde belirli miktarda sarım bulunur. Hatta bu sayede de röle nedir sorusunun cevabında yer aldığı şekilde belirli bir akım değerine göre devrede belirli kısımların veya parçaların aktif ya da pasif şekilde çalışmasını sağlar.

Röle Çeşitleri Nelerdir?

Röle nedir sorusu için tekrar bir yanıt vermek gerekirse, elektrik akımı ile çalışan bir kontak anahtar anlamına geldiği ifade edilebilir. Bobin üzerinden elektrik akımı geçerken oluşan bir elektromanyetik yer alır ve akış değiştirme işlemini buna göre istenilen talimatlar ile gerçekleştirir. Yine röle ne işe yarar gibi bir soru noktasında da frekans ya da dalgaların etkisi altında kalmadan anahtarlama gerçekleştirerek farklı nitelikteki devre ve ekipmanlarda kontrol gerçekleştirmeye yarar cevabı verilebilir.

Röle normalde devre içerisinde pasif bir ekipman olarak yer alır. Üzerinden bir akım geçmediği sürece aktif görev almamak ile birlikte ister alternatif akım ister doğru akım ile birlikte çalışma imkanı da bulunmaktadır. Buna göre de bugün elektrikte en fazla kullanılan röle çeşitleri için aşağıdaki türlerden bahsedilebilir.

  • Günümüzde en fazla kullanılan çeşitler arasında reaktif güç kontrol rölesi yer alabilir. Kompanzasyon panolarında bulunmak ile birlikte pano üzerindeki ekipmanların aktif ya da pasif olması için görev alır. Kompanzasyon panosunda karşılaşılabilecek enerji olayları, harmonikler veya akım değerleri ile ilgili kullanıcıya bilgi vererek kullanıcı denetiminde değişim sağlanmasına yardımcı olur.
  • Gerilim koruyucu röleler ise bir devreye bağlı olduklarında gerilim problemlerinde koruyucu görev üstlenirler. Örneğin; fazın olmamasında ya da fazın aşırı veya düşük gerilim ile ulaşmasında koruma sağlarlar.
  • Zaman rölesi daha önceden programlanmış bir şekilde özellikle endüstriyel otomasyon gibi sistemlerde belirli bir zaman sonrasında akımın kesilmesi yani devrenin pasif veya aktif hale getirilmesi için görev alır.
  • Termik röle ise yine zaman rölesi ile benzer bir şekilde belirli bir ısı değerine bağlı olarak bu ısı değerine ulaşıldığında devrenin aktif veya pasif olması için anahtar görevi görür.
  • Sıvı seviye rölesi ise devrelerde anahtarlama gerçekleştirirken çok hızlı bir işlem sağlar. Özellikle endüstriyel çalışmalarda sıvı seviyelerinin kontrolü için elektrik akımı ile çalışan bu tip sistemlerde önemli bir işleve sahiptir.
  • Kaçak akım rölesi en önemli çeşitler arasında yer alırken, elektrik devrelerinde büyük risk oluşturan ve hem çevreye hem de insanlara zarar verebilen kaçak akımın her an takip edilmesini sağlar. Çünkü olumsuz durumları engellemek için kaçak akım değerlerini fark ettiğinde devreden elektriğin kesilmesine yardımcı olur.
  • Motor koruma röleleri ise motorda elektrik akımının olması olmaması ya da fazla düşük gelmesi gibi birçok faktöre karşı koruma oluştururlar.

Hangi Röle Nerede Kullanılır?

İlk noktadan itibaren röle nedir sorusunda ifade edildiği üzere bu ekipmanlar akım ile ilgili aktiflik/pasiflik ihtiyaçlarının bulunduğu yerlerde kullanılırlar. Örneğin; elektrik enerjisi ile ısıtma gerçekleştirilen bir kazanda röle yer alarak ısının seviyesine göre elektrik devresinin aktif veya pasif şekilde çalışma sergilemesine yardımcı olur.

Röleler elektrik akımı ile çalışma gerçekleştirilen birçok farklı sistem içerisinde yer alabilecek ekipmanlardır. Elektrik akımının kullanım tipine, kullanım alanına ve kapasitesine bağlı olarak değişen programlar ve amaçlar ile değişen röle çeşitlerinin kullanımı da yer alabilir. Bazen röle nedir sorusunda ifade edildiği üzere de bu ekipman bir endüstriyel otomasyon sistemi devresi üzerinde ve bazen evlerde kullanılan bir buzdolabı içerisinde veya bir çay makinesi içerisinde yer alabilmektedir.

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.