“TOMARİS HAM KİR” PAÜ-Pamukkale Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ceyhun Vedat UYGUR’un “Sonçağ Akademi”den çıkan kitabının adıdır… Kapak resmi de Ressam B. Aytmuratow’un tablosından alınmadır.

“Tomaris Ham Kir” Bilinen en eski Türk kadın hükümdarı ve destan kahramanıdır.

Ülkemizde Karakalpaklar konusunda akademik çalışmalarıyla özel bir yere sahip olan UYGUR Hocamızın verdiği bilgilerle takip edeceğiz şimdi Tomaris Ham Kir’i…

Tomaris Ham Kir’in adı, Karakalpaklarda “Kırk Kız” destanında adı geçen GÜLAYIM’dır. Ozanlar Tomaris Ham Kir’i şiire/destana Gülayım adıyla taşımışlardır.

Karakalpaklar, Hazar Denizi ile Aral Gölü arasında yaşadıkları kabul edilen Saka/İskitlerin uzantısı olan Massagetleri ataları saydıkları gibi, Tomris Hatun’u da ataları bilirler.

Tomaris: Temir/demir demektir, aynı zamanda Alp Er Tunga’nın da torunu olarak kabul edilir. Annesi doğumundan kısa süre sonra ölür. Dolayısıyla onu babası yetiştirir…

5 yaşında ata binmeyi, 6’sında ok ve yay kullanmayı öğrenir. 13’ünde kılıç ve mızrak kullanmayı öğrenir, usta bir sanatçı olur. Babası ölünce ondan tahtı bırakması istenir. Kısa süreli bıraksa da kadınlardan oluşan güçlü bir askeri birlik kurar. Rakiplerini yener…

TOMRİS ve KİRUS hikâyesi Avesta’dan alınma “Her şeyden üstün olan, gerçektir” sözüyle başlar.

O dönemin çok güçlü hükümdarlarından olan Perslerin hükümdarı KİR elçiler göndererek güzelliği dilden dile dolaşan Tomaris’in teslim olmasını ister. Kabul ederse onunla evleneceği vaadinde bulunur. Tomaris bu teklifi kendisine hakaret sayar ve namus meselesi kabul eder…

Kir Tomaris’in oğlu Sparangis’i yakalatır ve hapse attırır. Sparangis öldürülür. Tomaris ise bundan habersizdir. Tomaris hatta Kir ile teke tek dövüşmeyi de teklif eder…

Massagetler ile Persler arasında müthiş bir savaş yaşanır. Tomris bu savaş sırasında Kir’i öldürür. Bu olan biten içerisinde Tomaris’in yüreği evladının ölümüne dayanamaz. Olduğu yere yığılır ve ruhunu teslim eder.

Masseüagetler Tomaris’e olan hürmetlerinden dolayı yaptıkları geniş bir mezarın üstüne bir de altından bir heykelini yaptırırlar ki gelen geçen Tomaris’i görsün ve ona saygı duysun diye…

*****

Şimdi de gelelim sevenlerinin 23 yıl boyunca “Topuklu Efe” diye baş tacı ettikleri, parti değiştirdikten sonra ise “Topuksuz Efe” diyerek nice olumsuz sıfatlarla itibarsızlaştırmaya çalıştıkları Özlem ÇERÇİOĞLU’na!..

3 Kasım 2002 seçimlerinde 22. ve 22 Temmuz 2007 seçimlerinde 23. dönem Aydın milletvekili olarak TBMM’de yer alan: 2009 Türkiye yerel seçimlerinde Milletvekilliğinden istifade edip, Aydın Belediye Başkanı seçilerek, Aydın'ın ilk kadın belediye başkanı olan, 2014 Türkiye yerel seçimlerinde Aydın'ın büyükşehir olmasından sonra 2019da Büyükşehirin ilk belediye başkanı olarak seçilen ve 31 Mart 2024 seçimlerinde yeniden Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Özlem Çerçioğlu yine Aydın ili Söke, Sultanhisar ve Yenipazar belediye başkanları ile birlikte partisinden istifade edip de başka bir partiye geçince âdetâ kızılca kıyamet koptu...

Dile kolay 2002’den 2025’e aradan geçen 23 yılda Aydın ili özelinde olduğu gibi, Türkiye genelinde de siyasî arenada bir idol olmuş Çerçioğlu’nun bu yer değiştirmesiyle âdetâ yer yerinden oynadı…

Ben bu konuda “iyiydi-kötüydü” ayırdına girmeyeceğim. Çünkü konu hem TV ekranlarında tartışıldı sayısız kere. Hem de gazetelerin köşe yazarlarınca enine boyuna değerlendirildi. Yazıldı, çizildi…

İşte sadece www.aydın24haber.com ‘da konuyu işleyen kalem dostlarımın konuyu işleyen yazılarından bazıları:

** Ali AKSÜT, Ne Efeymiş Be!.. 17 Ağustos 2025 Pazar

** Ramazan TÜLÜ, Bir balon hikâyesi 17 Ağustos 2025 Pazar

** Servet TÖZ. Çerçioğlu’ndan yeni vaat, eski masal, 18 Ağustos 2025 Salı

Bu da konuya farklı bir bakış açısı getiren Sabah gazetesi yazarlarından Yavuz Donat’ın yazısı…

Yavuz DONAT, Topuklu Efe ile Pazar sohbeti, 17 Ağustos 2025 Pazar

Sonuç:

Çok değerli okurlarımın aklına şimdi “ Tomaris ile Çerçioğlu’nun ne ilgisi var ki sayın Kutludağ bu iki hanımı birlikte yazı konusu etmiş?” sorusu gelebilir haklı olarak…

Gerek Tomaris’in gerekse Çerçioğlu’nun her ikisinin de ömürleri mücadeleyle geçmiş: Bir kere ortak noktaları bu.

Uzun yıllar toplumun önünde olmanın sıkıntılarına göğüs geren iki hanım kimliği.

Konu memleketine hizmet olunca katlanılan sıkıntılara örnek teşkil eden iki hanım kimlik

Yazımı noktalarken PAÜ’deki bir ziyaret sırasında “TOMARİS HAM KİR”i bana vererek okumamı ve konu hakkında bilgi sahibi olmamı sağlayan Prof. Dr. Ceyhun Vedat UYGUR’a teşekkürler ediyorum…

GÜL/AYDIN… SEVGİLERİMLE…